تومورهای قاعده جمجمه یا تومورهای base skull
واژه تومورهای قاعده جمجمه یا تومورهای base skull به توده‌ای اتلاق می‌شود که در قسمت‌های معینی از جمجمه قرار دارد. این قسمت‌های معین عموما در نزدیکی انتهای مغز یا پشت چشم‌ها، بینی و گوش‌ها هستند که تومور در آن رشد می‌کند. در حقیقت قاعده جمجمه، که در بخش زیرین سر قرار دارد و ناحیه پشت استخوان بینی و چشم‌ها را در برگرفته، همان قسمتی است که این زائده در آن جا خوش می‌کند.
تومورهای قاعده جمجمه در انواع مختلف، در قسمت داخلی رشد پیدا می‌کنند. البته گاها این امکان هم وجود دارد که در قسمت بیرونی رشد کنند.
بسیاری از افراد در اولین برخورد، چنین می‌پندارند که این تومورها همان تومورهای مغزی هستند! بلکه این تومورها در اطراف مغز رشد پیدا می‌کنند و ریشه در بافت مغز ندارند. به همین خاطر نمی‌توان چنین گفت که این دست از تومورها همان تومورهای مغزی هستند.
انواع تومورهای قاعده جمجمه
در مورد انواع این تومورها، مکان زائده نشان دهنده نوع آن است که می‌تواند بخش‌های مختلفی از جمجمه را در بر بگیرد. با توجه به این مسئله، سه نقطه جلویی، میانی و پشتی جمجمه، به سه نوع تومور قاعده جمجمه اختصاص می‌یابد.
- تومورهای بخش قدامی (جلویی)
این تومورها به سبب قرار گیری در قسمت جلویی جمجمه، در نزدیکی سینوس‌ها و کاسه چشم قرار می‌گیرند.
- تومور بخش میانی
این ذائده‌ها در سطح قده هیپوفیز یا به عبارتی قسمت میانی جمجمه قرار دارند.
- تومورهای خلفی (پشتی)
همانطور که از نام این تومورها پیداست، محل قرار گیری آن‌ها در قسمت پشتی جمجمه است.
نورومانیتورینگ اعصاب lower cranial
با توجه به آنچه گفته شد، این تومور نیاز به جراحی دارد. نورومانیتورینگ یک فناوری در جهت ثبت سیگنال‌های مشخص است که سبب می‌شود جراحان بتوانند در حین انجام عمل جراحی، پاسخ به محرکه را دریافت کنند. در حقیقت این فرآیند به واسطه نورومانیتورینگ، کمک می‌کند تا جراحان در حین انجام جراحی‌ها وضعیت بیمار را مورد پایش و بررسی قرار دهند.
با توجه به اینکه امکان درگیر شدن عصب‌های دیگر در حین جراحی وجود دارد، نورومانیتورینگ اطلاعاتی مانند درصد درگیری اعصاب را نمایان می‌کند. این کار باعث می‌شود تا از آسیب به بخش‌ها و عصب‌های دیگر جلوگیری شود.
تمامی علائمی که توسط این مانیتور کردن به نمایش گذاشته می‌شود، به وسیله سنسورها به طور دقیق تحلیل می‌شود و به همین خاطر سبب بالا بردن دقت جراحی و نیز کاهش خطا در حین جراحی می‌شود.
پتانسیل تحریک شده بدنی- حسی SSEP
پتانسیل تحریک شده بدنی- حسی SSEP تستی است که به واسطه امواج تحریکی، اعصاب محیطی، طناب نخاعي و كورتكس مغز متعاقب تحريك اعصاب پريفرال را ثبت می‌کند. این تست عموما برای جراحی‌هایی بیماری‌های ستون فقرات است مورد استفاده قرار می‌گیرد تا جراح به واسطه سیگنال ها بتواند محرک‌های دریافتی را دقیق‌تر بررسی کند. این روش پایش بسیار مورد استفاده جراحان در حوزه جراحی ستون فقرات قرار می‌گیرد.
- ویژگی‌های تست SSEP
- تست SSEP مسیرهای عصبی را که مسئول احساس فشار، لمس، دما و درد هستند، کنترل می‌کند.
- مانیتورینگ SSEP سیگنالی را که به مغز ارسال می‌شود ارزیابی می‌کند و بازخورد بلادرنگ را به متخصص عصبی ارائه می‌دهد. ارزیابی این سیگنال‌ها برای IONM بسیار مهم است، زیرا این آزمایش‌ها زمانی که یک ناحیه حساس و پرخطر تحت فشار قرار گرفت یا در خطر آسیب‌دیدگی قرار داشت، به متخصص عصبی و جراح اطلاع می‌دهند.
- توانایی کاهش کسری و جلوگیری از آسیب به این مناطق حساس، کاهش خطر عوارض طولانی مدت یا آسیب به بیمار، مانند فلج را تضمین می‌کند.
علائم تومور قاعده جمجمه
تومور قاعده جمجمه می‌تواند علائم متفاوتی داشته باشد که این علائم به محل تومور و یا خوش‌خیم و بدخیم بودن آن بستگی دارد. به طور کلی، شاخصه‌هایی که به عنوان علائم تومور قاعده جمجمه در نظر گرفته می‌شود، مربوط به توانایی افراد در شنوایی، بویایی و ایجاد تغییرات در صدا ،بلع، عدم تعادل، حالت تهوع است. این علائم متناسب با محل قرارگیری و رشد تومور ظاهر می‌شوند.
حتی گاها خود بیماران، علائمی مانند برآمدگی و تورم را در ناحيه گردن احساس می‌کنند. این نشانه گسترش توده است که به حلق رسیده است. به همین خاطر در صورت بروز این بیماری، افراد به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه می‌کنند. چرا که ناحیه‌ای که عموما تومور در آن قرار دارد، مربوط به حوزه تخصص این پزشکان است و با سیو اعصاب ۹ ۱۰ ۱۱ و ۱۲ مغزی ارتباط دارد.
در بسیاری از موارد، سوال افراد در رابطه با تومورهای قاعده جمجمه، این است که آیا این تومورها همان سرطان هستند؟ در پاسخ به این سوال باید چنین گفت که تنها در صورتی که تومور به قدری رشد کند و به نوع بدخیم تبدیل شود، به عنوان سرطان شناخته می‌شود. به طوری که انواع خوش‌خیم این تومورها، سرطان نیستند.
شیوه‌های درمانی تومورهای قاعده جمجمه
در رابطه با درمان تومورهای قاعده جمجمه، موارد مختلفی لحاظ می‌شود. این موارد شامل اندازه تومور، محل و سن و سلامت کلی فرد است که می‌تواند در انتخاب شیوه درمانی افراد تاثیر بگذارد. حتی گاها در تومورهای غیر سرطانی و خوش‌خیم، احتیاجی به شیوه‌های درمانی آنچنانی نیست و تنها باید روند رشد تومور را ملاحظه کرد. این عمل به علت رفتار تومور است که ممکن است رشد آن متوقف شود. در حالت کلی سه شیوه عمل جراحی، لیزر یا همان پرتو درمانی و شیمی درمانی، انتخاب‌هایی هستند که برای درمان تومورهای قاعده جمجمه مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب هر یکی از این شیوه‌های درمانی، وابسته به شرایط خود فرد است. به طوری که باید وضعیت بیمار مورد بررسی قرار گیرد.
- عمل جراحی
در مورد جراحی کردن تومور، محل قرارگیری تومور و اندازه آن مهم است و جراحی خود دارای دو رویکرد است.
- لیزر و پرتو درمانی
تشعشعات استریوتاکتیک، این امکان را می‌دهد که دوز را با توجه به اندازه و شکل تومور بدون آسیب رساندن به بافت سالم مغز و عصب بینایی در نزدیکی آن تغییر داد. استفاده از این روش برای کسانی که به سبب شرایط سنی و جسمی توانایی تحمل جراحی را ندارند، توصیه می‌شود.
- شیمی درمانی
این سبک از درمان در رابطه با تومورهای قاعده جمجمه، کمتر توصیه می‌شود و علت آن عموما به سبب خوش‌خیم بودن تومورهاست.
گردآوری و تنظیم: علی ملکی جمشید
بدون نظر