عمل جراحی نورومای آکوستیک
نورومای آکوستیک که معمولاً با نام تومور عصب شنوایی نیز شناخته میشود، نوعی تومور خوش‌خیم ایجاد شده در گوش است. وجود این تومور میتواند به مرور زمان موجب سرگیجه و زنگ زدن گوش و از همه خطرناکتر، ناشنوایی و فلج یک طرفه عضلات صورت شود. در صورت عدم درمان به موقع، تومور رشد بیش از حدی خواهد داشت. در نهایت با گسترش تومور نورومای آکوستیک، عملکردهای حیاتی بدن نیز مختل خواهند شد.
در این مطلب به طور مفصل علائم بروز تومور عصب شنوایی، نحوة رشد و انواع روشها جراحی این تومور را شرح خواهیم داد.
نورومای آکوستیک چیست؟
به تومور عصب شنوایی، شوانومای وستیبولار یا سی پی انگل نیز گفته میشود. این تومور بر روی عصب هشت مغزی ایجاد میگردد. عصب هشت مغزی (حلزونی – وستیبولار) از سمت گوش داخلی به طرف مغز میرود. شاخههای این عصب تأثیر مستقیمی بر روی شنوایی و تعادل دارند؛ بنابراین وجود یک تومور عصب شنوایی، میتواند بر روی این اعصاب تأثیر داشته و موجب ایجاد سرگیجه، صدای زنگ در گوش، عدم تعادل و ناشنوایی شود.
تومور عصب شنوایی یا نورومای آکوستیک معمولاً از سلولهای پوشش‌دهنده این عصب، یعنی شوان ایجاد میشوند. لازم به ذکر است که رشد این تومور سرعت چندان زیادی ندارد. رشد سریع تومور و یا بزرگ شدن بیش از حد آن به ندرت اتفاق میافتد. در صورت بروز این مشکل، عملکردهای مهم و حیاتی بدن مختل شده و فشار زیادی به مغز وارد میشود.
رشد تومور بر روی عصب وستیبولار چه علائم و نشانه هایی را به دنبال دارد؟
Acoustic neuroma را به عنوان تومور غیر سرطانی معرفی کردیم که رشد بسیار کندی دارد. این تومور بر روی عصب وستیبولار که عصب رابط بین مغز و گوش است، رشد میکند.
علائم و نشانههای رایج که با رشد تومور عصب شنوایی بروز میکنند، عبارت‌اند از:
- معمولاً به مرور زمان، فرد شنوایی خود را طی ماهها یا سالها از دست میدهد. در مواردی نادر، از دست دادن شنوایی به طور ناگهانی رخ میدهد که غالباً در یک طرف شدیدتر است.
- در گوش آسیب دیده، صدای زنگ گوش شنیده میشود. منظور از زنگ گوش همان وزوز گوش است.
- به مرور زمان فرد بیمار تعادل خود را از دست میدهد و به اصلاح ناپایدار میشود.
- بی‌حسی صورت، سرگیجه، از دست دادن و یا ضعیف شدن قدرت حرکت عضلات از دیگر عوارض رشد این تومور خوش خیم است
علت بروز تومور Cp angle (سی پی انگل)
در ناحیة پسین قاعده جمجمه، یک بخش مثلثی به نام Cp angle قرار دارد. این بخش مثلثی از پشت و پهلو به استخوان گیجگاهی، از پایین به ساقه مغز و از بالا به تنتوریم محدود شده است. سی پی انگل اهمیت بسیار زیادی دارد، دلیل آن هم این است که عصب 5 و عصب 7، عصب ۸،عصب 4 و 5، سرخرگ پیشین پایینی مخ و کانال شنوایی در آن قرار دارد. وجود هرگونه توده در ناحیه سی پی انگل به نام تومور یا سندروم سی پی انگل شناخته میشود.
طبق تحقیقات و بررسیهای انجام شده، به نظر میرسد تومور سی پی انگل به علت وجود یک ژن ناقص در کروموزوم 22 ایجاد میشود. در حالت عادی این ژن نوعی پروتئین تولید میکند که موجب کنترل رشد سلولهای شوان میشود و در نهایت از ایجاد تومور جلوگیری میکند. اما در صورت ناقص بودن این ژن، همانند قبل عمل نخواهد کرد. مختل شدن عملکرد این ژن، باعث تحت تأثیر قرار دادن رشد سلولهای شوان شده و در نهایت تومور عصب شنوایی را ایجاد میکند.
لازم است بدانید که دلایل کامل و مشخصی برای ناقص بودن این ژن در دست نیست، اما به طور کلی گفته میشود وجود پارازیتها یا وجود امواج تلفن، ممکن است چنین عوارضی را به دنبال داشته باشد.
ژن معیوب در نوروفیبروماتوز نوع 2 میتواند موجب بروز تومور سی پی انگل و در نهایت رشد تومورها در دو طرف سر بر روی عصبهای تعادلی گردد. نوروفیبروماتوز نوع ۲، در واقع نوعی جهش ژنتیکی است که از طرف مادر یا پدر مبتلا شده، به کودک منتقل میشود. وجود چنین اختلالاتی بسیار نادر است و بر اساس آمار ارائه شده، تنها در 5 درصد بیماران رخ داده است.
تست Auditory Evoked Potentials (AEP) و بررسی نحوة واکنش عصب شنوایی
عبارت Auditory Evoked Potentials به معنای پتانسیلهای برانگیخته شنوایی است. با انجام این تست اطلاعاتی در رابطه با گوش داخلی و همچنین مسیرهای عصبی مغز در قسمت شنوایی به دست میآید. در صورتی که رفتارهای شنوایی سنجی رفتاری جوابگو نباشند، از این تست استفاده میشود. نوزادان، کودکان و بزرگسالان میتوانند در صورت نیاز، این تست را انجام دهند.
برای افرادی که دارای نشانهها و علائم نشان‌دهندة اختلالات شنوایی با مسیرهای عصبی مغزی یا منشأ مغزی هستند، از این تست استفاده میشود.
نحوة انجام تست:
- در ابتدا الکترودهایی بر روی سر فرد قرار میگیرد.
- محرکهای صوتی به‌وسیلة یک پروپ بسیار کوچک به گوش فرد ارسال میشوند.
- الکترودها، پاسخهای ساقه مغز را ثبت میکنند.
نکته: فردی که در حال انجام تست AEP است باید در حالت خواب یا استراحت کامل باشد. معمولاً برای نوزادان یا کودکان از داروهای بیهوشی یا خواب‌آور به منظور انجام صحیح تست استفاده میشود.
عمل جراحی Acoustic neuroma
جراحی Acoustic neuroma میتواند به سه شکل مختلف انجام شود:
در زیر گوش برشی ایجاد شده و قسمتی از گوش میان یا استخوان گوش برداشته شود. برای تومورهایی که بزرگتر از 3 سانتیمتر هستند، از این روش استفاده میشود. در این روش جراحی، پیش از برداشتن تومور، جراح به اعصاب کرانیال دسترسی خواهد داشت.
در روش دوم جراحی نورومای آکوستیک از طریق باز کردن جمجمه امکان دسترسی به قسمت پشت تومور ایجاد میشود. تومور به هر اندازهای که باشد میتواند با این روش خارج شود، بدون آن که به شنوایی فرد آسیبی وارد گردد.
در روش سوم بخشی از استخوان بالای کانال شنوایی برداشته میشود. در نتیجه امکان دسترسی به تومورها و برداشت آنها نیز به راحتی فراهم میشود. لازم به ذکر است که در این روش نیز، آسیبی به شنوایی وارد نمیشود.
در حین عمل بسیاری از افراد کاندید شده از تکنیک نورومانیتورینگ استفاده میشود. با استفاده از این تکنیک هیچ گونه آسیبی به اعصاب کرانیال وارد نشده و تومور به طور کامل خارج میگردد. Neuromonitoring پیش از عمل و پس از انجام عمل، با ثبت امواج حسی و حرکتی انجام شده، به جراح کمک میکند مسیرهای عصبی غیر قابل مشاهده مغز را درک نماید.
گردآوری و تنظیم: حسین قنبریان، علی ملکی جمشید
بدون نظر